Medycyna estetyczna – jedna z najszybciej rozwijających się dziedzin medycyny w Polsce i na świecie. Kim są lekarze, którzy wykonują zabiegi medycyny estetycznej? Czy kończą kierunkową specjalizację tak jak chirurdzy plastyczni? Czy tytuł specjalista medycyny estetycznej to tylko marketingowe określenie? Czy ktoś, kto ma 10-20 lat doświadczenia potrzebuje dyplomu?

Lekarzem jest osoba, która posiada odpowiednie wykształcenie medyczne i uprawnienia do wykonywania zawodu potwierdzone określonymi dokumentami. 

Podstawowy podział w systemie edukacji regulowany jest przez Ustawę o zawodach lekarza i lekarza dentysty.[1] Lekarz utrzymuje lub przywraca zdrowie poprzez badanie, diagnozowanie, prognozowanie i leczenie chorób, urazów i schorzeń fizycznych i umysłowych. 

Po ukończeniu edukacji, odbyciu stażu i zdaniu Lekarskiego Egzaminu Końcowego, lekarz posiada prawo wykonywania zawodu. Następnie lekarz rozpoczyna szkolenie specjalistyczne w trakcie pracy zawodowej, które kończy się złożeniem egzaminu państwowego. 

Aktualnie system edukacji lekarzy rozróżnia kilkadziesiąt specjalizacji, m. in. dermatologię, chirurgię plastyczną czy ginekologię.[2] Niektóre ze specjalizacji są dwustopniowe, np. chirurgia ogólna to moduł podstawowy, po którym lekarz jest upoważniony do podjęcia specjalizacji na jednym z modułów zaawansowanych tj. chirurgia dziecięca, chirurgia klatki piersiowej, chirurgia naczyniowa, chirurgia ogólna, chirurgia onkologiczna i chirurgia plastyczna. Szkolenia specjalizacyjne trwają od 4 do 10 lat.

Polski system edukacji lekarzy nie wyróżnia specjalizacji lekarza medycy estetycznej, a polski system prawny nie definiuje medycyny estetycznej. Dziedzina medycyny, jaką jest medycyna estetyczna, która w Polsce funkcjonuje od początku lat dziewięćdziesiątych, jest aktualnie na etapie uzyskania umocowań prawnych, definicji, zakresu funkcjonowania i kształcenia lekarzy wykonujących zabiegi medycyny estetycznej.

Zarówno lekarze zrzeszeni w stowarzyszeniach naukowych, jaki władze organizacji lekarskich proponują własne definicje medycyny estetycznej i określenia uprawnień lekarzy. Jedna z definicji podaje, że medycyna estetyczna to dział medycyny, należący do estetologii medycznej[3] zajmujący się zapewnieniem wysokiej jakości życia ludzi zdrowych poprzez działania zapobiegawcze, zorientowane w dużej mierze na profilaktykę starzenia się skóry, w kolejnym etapie natomiast rekonstrukcyjne, mające odtworzyć stan sprzed tego procesu. 

Medycyna estetyczna obejmuje procedury, które jak do tej pory nie zostały prawnie uregulowane w prawie polskim. Procedury te to głównie zabiegi nieinwazyjne lub o niewielkim stopniu inwazyjności. Wyłącznym lub nadrzędnym celem tych działań jest poprawa fizycznej atrakcyjności pacjenta.[4]

Lekarze wykonujący zabiegi medycyny estetycznej, skupieni w towarzystwach naukowych wraz z Naczelną Radą Lekarską prowadzą działania na rzecz nowelizacji ustaw o działalności leczniczej, o świadczeniach opieki zdrowotnej oraz o zawodzie lekarza i lekarza dentysty.  I umieszczenia w nich wypracowanej przez środowisko definicji. 

Definicja, która oficjalnie zatwierdziła Naczelna Rada Lekarska w czerwcu 2020 roku, brzmi: Medycyna estetyczna jest zespołem świadczeń zdrowotnych, wiążących się z ingerencją w tkanki ludzkie, wykonywanych przez lekarzy i lekarzy dentystów, służącym przywracaniu lub poprawie fizycznego, psychicznego i społecznego samopoczucia pacjenta, poprzez poprawę jego wyglądu lub jego akceptacji.[5]

Na potrzeby rozwoju tej gałęzi medycyny stworzono podyplomowe studia dla lekarzy z zakresu medycyny estetycznej, które prowadzą organizacje lekarskie lub uczelnie medyczne. Przez wzgląd na brak prawnych regulacji dotyczących zakresu umiejętności i wiedzy, jaką musi posiadać lekarz wykonujący zabiegi medycyny estetycznej, możliwe jest podjęcie pracy w takim charakterze po ukończeniu nie tylko studiów podyplomowych, ale również kilkudniowego szkolenia prowadzonego często przez producentów lub dystrybutorów urządzeń i preparatów wykorzystywanych podczas zabiegów.[6]

Podsumowując zebrane informacje, może określić, że lekarz medycyny estetycznej to lekarz lub lekarz dentysta posiadający specjalizację lub będący w trakcie specjalizacji, posiadający odpowiednie wykształcenie medyczne i prawo wykonywania zawodu lekarza, który ukończył studia podyplomowe lub kurs z zakresu medycyny estetycznej. I samodzielnie dokształca się w tym kierunku, uczestnicząc w kursach, szkoleniach, konferencjach i kongresach z zakresu medycyny estetycznej.

Medycyna estetyczna obejmuje szeroki zakres działań, które wymagają od lekarzy ukończenia specjalizacji. Tworzy się w ten sposób podział na główne obszary medycyny estetycznej:

a)   Medycynę estetyczną

b)  Dermatologię estetyczną

c)   Stomatologię estetyczną

d)  Ginekologię estetyczną

e)  Chirurgię estetyczną[7]

W ofercie usług oferowanych przez lekarzy medycyny estetycznej znajdują się zabiegi, które korygują wygląd, przeciwdziałają efektom starzenia się i wpływają na wzrost akceptacji wyglądu. Do zabiegów wykorzystuje się preparaty (kwas hialuronowy), leki (toksyna botulinowa), urządzenia (lasery, fale radiowe i uderzeniowe, ultradźwięki) i tkanki własne pacjenta (tłuszcz, skóra) oraz krew, implanty (piersi, zęby) i protezy (zęby).

Lekarze medycyny estetycznej pomagają pacjentom, których stan zdrowia jest zazwyczaj  dobry i nie wymagają leczenia. Do gabinetów medycyny estetycznej trafiają również osoby z bliznami po oparzeniach i wypadkach, bliznowcami, po operacjach usunięcia piersi, cierpiące na schorzenia tj. bruksizm czy migreny.

[1] http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970280152/U/D19970152Lj.pdf

[2] tamże

[3] R. Śpiewak, Estetologia medyczna, medycyna estetyczna, dermatologia estetyczna, chirurgia estetyczna, ginekologia estetyczna, stomatologia estetyczna – definicje i wzajemne relacje poszczególnych dziedzin. Estetologia Medyczna i Kosmetologia 2012; nr 2(3), s. 70-71.

[4] tamże

[5]https://www.rynekestetyczny.pl/powstala-definicja-medycyny-estetycznej/

[6]https://www.hellozdrowie.pl/medycyna-estetyczna-definicja-i-zakres-dzialania-zabiegi-i-lekarze-medycyny-estetycznej/

[7] R. Śpiewak, Estetologia medyczna, medycyna estetyczna, dermatologia estetyczna, chirurgia estetyczna, ginekologia estetyczna, stomatologia estetyczna – definicje i wzajemne relacje poszczególnych dziedzin. Estetologia Medyczna i Kosmetologia 2012; nr 2(3), s. 70-71.